EMPACT: essentieel Europees wapen in de strijd tegen zware criminaliteit
Verhalen uit de praktijk
De georganiseerde misdaad trekt zich weinig aan van nationale landsgrenzen. Sterker nog, criminele netwerken, zoals drugshandel of wapen- en mensenhandel hebben een sterk internationaal karakter. In de Europese strijd tegen die criminele netwerken vormt EMPACT – dat staat voor European Multidisciplinary Platforms Against Criminal Threats – een belangrijk wapen. We spreken Petra Bakker, onder meer nationaal EMPACT-coördinator en verantwoordelijk voor de deelname van vijf Nederlandse opsporingsdiensten binnen EMPACT, over het hoe, wat en waarom van het Europese samenwerkingsverband.
“Binnen EMPACT werken de EU‑lidstaten en -agentschappen en andere partners nauw samen via gezamenlijke operationele acties om criminele netwerken, hun structuren en bedrijfsmodellen te ontmantelen”, vertelt Bakker. “Elke vier jaar bepalen de EU-lidstaten gezamenlijk wat op vijftien verschillende misdaaddomeinen de prioriteiten zijn. Die domeinen zijn bijvoorbeeld wapen- drugs- en mensenhandel, maar ook witwaspraktijken en cybercrime. De projecten die daaruit voortvloeien worden op vrijwillige basis geleid door een EU-lidstaat. Vervolgens wordt jaarlijks voor elk project een operationeel actieplan opgesteld. Nederland trekt bijvoorbeeld het domein Mensenhandel, waarvoor ik naast mijn rol als nationaal EMPACT-coördinator ook projectleider ben.”
Verankerd in dagelijkse werk van opsporingsdiensten
“Het is overigens niet zo dat we als EMPACT ergens in een gebouw apart zitten”, maakt Bakker duidelijk. “We zijn een samenwerkingsverband dat gebruik maakt van de inzet van opsporingsambtenaren die verankerd blijven binnen hun eigen organisatie. Voor Nederland nemen de Koninklijke Marechaussee, FIOD, Douane, Nederlandse Arbeidsinspectie, Openbaar Ministerie en politie deel aan de EMPACT-projecten. Op deze manier kunnen we gebruik maken van het dagelijkse werk dat zij al doen. Het verschil is dat we al dat werk nu Europa-breed aan elkaar verbinden. EMPACT zorgt ervoor dat er met gedeelde kennis en informatie naar de problematiek wordt gekeken en deze ook gecoördineerd wordt aangepakt.”
Joint Investigation Teams en gecoördineerde controles
Daarnaast wordt onder andere gewerkt met zogeheten Joint Investigation Teams. Bakker: “Binnen het domein Mensenhandel hebben we vorig jaar meer dan 1000 onderzoeken in EMPACT-verband gedeeld. En als het nodig is voeren we gezamenlijk operaties uit. Zo hebben we voor mensenhandel op dit moment 32 Joint Investigation Teams lopen in de EU.” Eén van de operaties richtte zich specifiek op het onderzoek naar mogelijke uitbuiting van Oekraïense vluchtelingen, illustreert Bakker met een voorbeeld. “Tijdens een door Nederland gecoördineerde hackathon in mei van dit jaar, hebben 14 EU-landen gezamenlijk online gezocht naar signalen van mensenhandel met Oekraïense vluchtelingen als slachtoffer. Dat heeft ruim veertig verdachte signalen opgeleverd die we nader onderzoeken. Daarnaast zijn inmiddels negen verdachten van mensenhandel en negen mogelijke slachtoffers geïdentificeerd.”
Daarnaast zijn inmiddels negen verdachten van mensenhandel en negen mogelijke slachtoffers geïdentificeerd.
Resultaten
- Inbeslagname van meer dan 171 ton drugs
- Arrestatie van 31.584 personen
- Inbeslagname van 167.452 ton afval
- Inbeslagname van 16.607 (vuur)wapens
- Identificatie van 17.688 potentiële slachtoffers van mensenhandel
Grotere slagkracht
Op de vraag wat de grote waarde is van EMPACT voor de criminaliteitsbestrijding in Europa, zegt Bakker: “EMPACT maakt het mogelijk om op een structurele manier naar de internationale dwarsverbanden te kijken en een EU-breed overzicht te hebben op de verschillende vormen van criminaliteit. En op basis van dat overzicht neemt de slagkracht toe; die is veel groter dan wanneer je als individuele lidstaten apart de strijd aangaat. Bovendien kunnen we door de Europese samenwerking veel bewuster keuzes maken over wie welk aandeel levert in de aanpak van de georganiseerde criminaliteit.”
