Strijden tegen maritieme smokkel
Verhalen uit de praktijk
Het is bekend dat er veel cocaïne ons land binnenkomt via zee. Dat heet maritieme smokkel. Omdat Nederland voor een groot deel omringd wordt door water, zijn we erg aantrekkelijk voor de drugsindustrie. De drugs komt aan land en dan? Waar gaat het naartoe? Wie regelt dat eigenlijk? Niemand loopt hiermee te koop en er werken, soms ongemerkt, meer mensen mee in deze industrie dan je denkt. De vier teams van het project Maritieme smokkel proberen deze ‘schakels’ te ontmaskeren, af te remmen of zelfs te stoppen.
De focus van het project Maritieme smokkel ligt hierbij vooral op jachthavens, vastgoed en de visserijsector. De vier teams van het project bestaan uit enthousiaste vertegenwoordigers van de Douane, de Politie, het Openbaar Ministerie, de Koninklijke Marechaussee, de Belastingdienst, FIOD en een aantal Noord-Hollandse gemeenten. Zij werken naast hun dagelijkse werk actief in dit project. Ze werken volgens de Organized Crime Fieldlab-methode. Deze methode is ontwikkeld door de universiteiten van Harvard, Oxford en Tilburg. Vanuit verschillende perspectieven wordt naar een probleem gekeken om vervolgens een innovatieve aanpak te ontwikkelen. Tijdens het ontwikkelen van de aanpak worden korte acties ingezet, getest en beoordeeld, om zo snel een beeld van de effecten te hebben en door te bouwen. Er is de afgelopen vier jaar veel gebeurd, geleerd en bereikt.
Team Volans: voor een schonere zee én weerbare visserijsector
Hoe gaat maritieme smokkel nu in z’n werk? Vaak is het simpel: criminelen gooien vanaf een containerboot pakketten met drugs in zee. Die pakketten moeten uit het water gevist worden en aan land gebracht. Voor deze klus proberen criminelen vissers te verleiden snel geld te verdienen in ruil voor hun medewerking om zo’n pakket ongezien aan land te krijgen. Vissers weten immers de weg op zee en in de havens. Sommige vissers laten zich verleiden om mee te werken aan deze werkwijze en raken zo betrokken bij de maritieme drugssmokkel.
Helemaal ongezien gaat het overigens niet altijd. Als er spontaan 11 sporttassen aanspoelen op het strand, besef je snel genoeg dat dit niet van een voetbalelftal is. Je mag wel concluderen dat er dan een drugsoverdracht op zee niet helemaal goed is gegaan.
Team Volans zette zich in om vissers weerbaarder te maken tegen bovengenoemde praktijken. Dat deed het team op verschillende manieren:
- Ze bieden vissers in opleiding lesstof aan waardoor zij ronselpraktijken snel signaleren zodat ze verdachte situaties kunnen melden.
- Ook informeren ze vissers blijvend over hoe en waar zij verdachte pakketten op zee kunnen melden. De kustwacht kan dan gelijk een onderzoek starten.
- En ze bieden vissers voor hun bedrijfsvoering financieel advies en begeleiding aan. Een gezond en toekomstbestendig bedrijf helpt te voorkomen dat vissers in de verleiding komen zich in te laten met criminelen.
Team Kohthai: zorgen voor veiligere jachthavens
De boten die drugs vanaf zee ophalen, gaan niet alleen naar de havens, maar ook naar jachthavens. Dat zijn interessante locaties voor criminelen, omdat zij denken daar niet snel op te vallen. Of toch wel? Aan het gedrag van drugskoeriers kun je vaak al veel zien. Dat gedrag is wel degelijk anders dan dat van een recreant. Om havenmeesters en waterrecreanten alert te maken op verdachte situaties, worden zij gewezen op mogelijke signalen in jachthavens en hoe zij daar melding van kunnen maken. Bijvoorbeeld via dit filmpje: Criminaliteit in de jachthavens: zie jij het? - YouTube
Overigens worden jachthavens niet alleen gebruikt voor de doorvoer van drugs, maar ook voor andere criminele activiteiten zoals mensenhandel en –smokkel en prostitutie.
Het team Kohthai heeft bij jachthavens het digitale nachtregister ingevoerd. Elke gast registreert zich online en betaalt het verblijf digitaal. Op verzoek van de havenmeester laten gasten ook een identiteitsbewijs zien. Op deze manier zijn drugskoeriers niet meer anoniem en is de jachthaven voor hen minder aantrekkelijk om te bezoeken en hun ‘handel’ aan land te brengen.
Team Estrella: witwaspraktijken tegengaan in de vastgoedmarkt
Criminelen die drugs wel aan land krijgen zullen het verdiende geld zo snel mogelijk willen witwassen. Dit kan op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door panden te kopen en deze ‘zwart’ te verbouwen. Daarna verkopen zij die panden met veel winst en ontvangen ze hun geld als het ware weer terug, maar dan ‘wit’. Team Estrella heeft als doel om bij te dragen aan een integere vastgoedmarkt. Het werkt daarom samen met brancheorganisaties in de vastgoedsector. Zij ontwikkelen initiatieven om het bewustzijn van professionals in de sector te vergroten, bijvoorbeeld via webinars en masterclasses. Notarissen, makelaars en andere professionals in het vastgoed leren hierdoor signalen van witwassen eerder te herkennen. En hoe én waar zij elk vermoeden van witwassen kunnen melden. Zie voor een filmpje over witwassen: Freek: een goed foute vastgoedman - YouTube
Team Clavis: jongeren helpen
Team Clavis zoekt de verbinding met jongeren die wonen in een bestaande of voormalige vissersgemeenschap. Als de overheid de strijd tegen drugscriminaliteit wil winnen, dan is dit contact erg belangrijk. Dit doet het team samen met inwoners van enkele proefgemeenten in Noord-Holland. Het drugsgebruik onder jongeren en de bijbehorende criminaliteit zijn daar een groot probleem. Eén van de initiatieven heet ‘Jeugdhaven’ en heeft als doel enerzijds verveling bij jongeren tegen te gaan, en anderzijds om talenten van jongeren te helpen ontwikkelen.
De teams van het project Maritieme smokkel hebben de afgelopen 4 jaar veel bereikt en het stopt hier niet. Alle opgebouwde kennis is verzameld en wordt doorgegeven aan bijvoorbeeld gemeenten, scholen, havenmeesters voor een weerbaarder Noord-Holland waarin de drugscriminaliteit geen terrein meer wint.
