TFOC moet mee in de snelheid van drugscriminelen binnen de transportsector
Verhalen uit de praktijk
Nederland is het grootste drugsdistributieland ter wereld. Niet vreemd als je beseft dat we Europa’s grootste transportknooppunt zijn. Zo rijden er zo’n 150.000 vrachtwagens rond voor zo'n 20.000 tot 25.000 geregistreerde transportbedrijven. Rotterdam is de grootste haven van Europa en er zijn tientallen kleinere havens waar op- en overslag van containers plaatsvindt. Verder zijn er rond de 20 grote en kleine vliegvelden en veel internationale treinverbindingen.
Om het transport van drugs van en naar Nederland tegen te gaan, is in 2020 het programma Transport Facilitated Organized Crime (TFOC) opgericht. Het team bestaat uit een vaste kern van vier mensen vanuit de Dienst Infrastructuur van de Landelijke Eenheid van de politie. Zij worden ondersteund door tientallen collega’s vanuit verschillende organisaties.
TFOC: van preventie tot interventie
TFOC bestaat uit leden van politie, Openbaar Ministerie (OM), Douane, Belastingdienst, Koninklijke Marechaussee, andere bijzondere opsporingsdiensten (BOD’s), gemeenten en Regionale Informatie- en Expertise Centra. In het programma TFOC proberen zij chauffeurs, ondernemers en andere belangrijke spelers in de logistieke sector weerbaar te maken tegen criminele inmenging. De transportbedrijven die betrokken zijn bij het vervoer van drugs, zijn meestal onbewust, maar soms bewust betrokken. Tom Torensma is kernlid van TFOC. Hij is vrijwel altijd op pad: “Criminelen denken en handelen snel, wij moeten mee in die snelheid. Dus niet alleen controles achteraf, maar ook juist aan de voorkant proberen om met voorlichting criminele activiteiten te voorkomen”.
Bedrijven en chauffeurs bewustmaken van criminele activiteiten
De meeste bedrijven binnen de sector willen gewoon hun werk doen. Maar worden soms ongemerkt misbruikt door criminele organisaties, die bijvoorbeeld drugs verstoppen in hun ladingen. Torensma: “Door hard te werken aan voorlichting en preventie, merken we dat de bedrijven steeds scherper worden op inmenging door criminelen. En dat ze die criminelen willen weren”. Dat is vooral te danken aan het voorlichtingsprogramma #stronglogistics dat vanuit TFOC gestart is. Het doel van #stronglogistics is om bedrijven te leren criminele activiteiten bij de voordeur te herkennen en te weren. In de woorden van Torensma: “Hoe voorkom je dat een bonafide bedrijf betrokken raakt bij georganiseerde criminaliteit”.
Het team gaat met brochures, posters, koffiemokken, waterflessen en muismatten op pad. En delen die uit als ze bedrijven en individuele chauffeurs bijpraten over de handelwijze van drugscriminelen. Ze doen dat in samenwerking met lokale collega’s van de verschillende diensten, om zo een vertrouwensband te creëren. Naast het persoonlijk contact heeft TFOC de serious game Operatie Zelos (een spel met een educatieve component) en diverse informatieve video’s laten ontwikkelen. En ze stonden op het Truckstar festival (link = Politie Landelijke Eenheid | TFOC op Truckstar festival | TT Circuit Assen - YouTube). Torensma: “Een continu proces is het koffiedrinken met chauffeurs bij truckersrestaurants en rustplaatsen. ‘Coffee with a Cop’ noemen we dat. Een beproefd concept dat ooit in de Verenigde Staten is gestart, maar bijvoorbeeld ook vaak door wijkagenten wordt toegepast. We delen onze mokken uit en beginnen een gesprek. Tijdens die gesprekken vertellen we ons verhaal. En luisteren we naar wat de chauffeurs en ondernemers ons te vertellen hebben. Daar leren we veel van”.
Criminele bedrijven en bedrijfsstructuren ontmantelen
Georganiseerde misdaad uitroeien is onmogelijk. Daarom focust TFOC zich zoveel mogelijk op het ontmantelen en ontwrichten van malafide bedrijven en bedrijfsstructuren. Door ze het werken onmogelijk te maken door bijvoorbeeld geld of goederen te ontnemen. Dat gebeurt met gerichte bezoeken aan bedrijven en met controleacties. Die acties worden breed gedeeld in de media. Zie hiervoor het nieuwsbericht op de website van de politie.
Ontmantelen kan via het strafrecht: criminelen opsporen, vervolgen, berechten en achter tralies zetten. Maar dat is niet altijd zaligmakend. Torensma: “Het aanhouden van bijvoorbeeld de eigenaar van een transportbedrijf zorgt er niet voor dat ze ermee stoppen. Er is vaak wel iemand binnen het netwerk om de rol over te nemen. TFOC wil dat voorkomen. Bijvoorbeeld door een locatie te sluiten, een vergunning in te trekken, de Kamer van Koophandel te tippen. En er zo voor te zorgen dat het bedrijf niet meer bestaat en dat de mensen erachter ook geen nieuw bedrijf meer kunnen oprichten. We kunnen ook goederen in beslag nemen, hoge bestuurlijke boetes opleggen, openstaande schulden aan de Belastingdienst innen en een vordering opleggen over het met drugssmokkel verdiende zwarte geld. Dat zijn allemaal bestuurlijke maatregelen met effect”.
Groot en klein
TFOC richt zich op alle spelers in de transportwereld. Door de scherpe controles bij de grote transportknooppunten: de haven van Rotterdam, Schiphol, zien we in onze intel [informatie – red.] een verschuiving. Torensma: “Door die focus op de grote knooppunten, lijken de kleinere een stuk interessanter te worden voor criminelen. Zo blijkt uit onze informatieanalyses dat criminelen steeds vaker de kleinere luchthavens gebruiken voor de distributie van drugs. Denk aan luchthavens voor ongeregelde vluchten, dus buiten de lijnvluchten om voor een- of tweemotorige vliegtuigen en privéjets. Gelukkig krijgen we daar als TFOC steeds meer vat op. Bij havens geldt dat ook. Door de grote aandacht op bijvoorbeeld de haven van Rotterdam, is de pakkans voor criminelen daar natuurlijk ook groter. Daardoor verleggen ze hun focus naar de kleinere havens. TFOC is er als de kippen bij om ook die kleinere havens te helpen om zich beter te weren en zelfredzaam te maken tegen deze vorm van criminaliteit”.
Effectief door samenwerking
TFOC kan alleen succesvol zijn als er nauw samengewerkt wordt tussen verschillende overheidsinstanties. Torensma: “Ieder heeft zijn eigen kennis, expertise en mogelijkheden. Daarom zijn we op zoek gegaan naar de combinatie van bevoegdheden die we nodig hebben voor een effectieve aanpak. Zo richt de Douane zich op goederen die Nederland in komen en houdt de Koninklijke Marechaussee zich onder meer bezig met het controleren van personen. En we overleggen niet alleen, we gaan ook echt gezamenlijk op pad.”
Gebruikmaken van de wetenschap
Naast samenwerken en acties in het veld, zet TFOC ook in op innovatie. Torensma noemde de serious game en video’s al. Maar er gebeurt nog veel meer, zoals het verzamelen en gebruiken van data. Ook maakt TFOC gebruik van de wetenschap. Via de TFOC Academy zoeken studenten Criminologie en Integrale Veiligheidskunde naar antwoorden op de vraag hoe de georganiseerde misdaad structureel aangepakt kan worden. Velen van deze studenten studeren af op vraagstukken die voor hen relevant zijn, maar die in de praktijk ook direct toepasbaar zijn. Denk aan onderzoek naar de smokkel van illegale goederen via het spoor, polydrugshandel via goederenvervoer tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk of de verschuiving van uithalers van de grote buitenhavens naar de kleinere binnenhavens.
Resultaten van TFOC in 2022
- Binnen TFOC is de samenwerking met alle regionale politie-eenheden tot stand gekomen
- Er zijn 14 actieweken gedraaid
- Daarnaast zijn 5 losse actiedagen gedraaid
- Het team heeft honderden transportbedrijven en terminals bezocht
- En gesprekken gevoerd met vele honderden chauffeurs
- Leden van TFOC hebben 2 grote Truckersfestivals bezocht
- Er zijn tientallen verdachten aangehouden
- En duizenden kilo’s drugs in beslaggenomen
- 2 bedrijven zijn bestuurlijk gesloten.
Wil je meer info over het TFOC? Kijk dan op de website van de politie. Of kijk op de website van het CCV.
