Verhalen uit de praktijk | 28-09-2022

In 2021 heeft Amsterdam 1.400 woningen die illegaal gebruikt werden, weer vrijgemaakt voor woningzoekenden. Deze woningen werden gebruikt door criminelen om drugs of wapens in op te slaan. Of voor andere illegale activiteiten, zoals de productie van drugs en witwassen. De gemeente Amsterdam en Syntrus Achmea Real Estate & Finance werken sinds april 2022 samen om crimineel woningmisbruik te voorkomen en aan te pakken. Peric, die bij de gemeente werkt op de afdeling Amsterdamse Aanpak Ondermijning en tevens in de RIEC-projectgroep 'misbruik woningen' zit: “Syntrus Achmea zag ook dat woningmisbruik en ondermijning tot ongewenste maatschappelijke gevolgen leidt, daarom hebben we contact met elkaar gezocht en zijn de samenwerking aangegaan.” Het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC) ondersteunt de samenwerking tussen de gemeente en Syntrus Achmea.

Preventieve aanpak

De samenwerking is zowel preventief als repressief. Peric legt uit: “Een onderdeel van de preventieve aanpak is dat we aan de voorkant met vastgoedpartijen bedenken wat zij kunnen doen en hoe wij als gemeente de verhuurders kunnen helpen om te voorkomen dat er woningen misbruikt worden door criminelen. Dit houdt bijvoorbeeld in dat de gemeente bepaalde informatie en gegevens aan hen verstrekt. Een voorbeeld hiervan is dat de vastgoedbelegger investeert in een verbeterde screening van nieuwe huurders. Ook controleren de gemeente en Syntrus Achmea vaker op het gebruik van woningen. Hoeveel personen staan hier ingeschreven en hoeveel verblijven er daadwerkelijk? Zo kan onrechtmatige bewoning tijdig gesignaleerd en aangepakt worden."

Tussenpersonen en valse papieren

Criminelen zetten tussenpersonen en valse papieren in om buiten het zicht van pandeigenaren en de overheid aan woningen te komen. Boris van der Gijp, directeur Vastgoed bij Syntrus Achmea: “Door nauwer samen te werken, worden we steeds effectiever in het voorkomen van woningmisbruik. Zo snijden we criminelen de pas af, kunnen we meer woningzoekenden helpen aan een woning en verbeteren we de leefbaarheid in de buurt. Wij hopen dat ook andere vastgoedbeleggers dit voorbeeld gaan volgen.”

Signalen van woningmisbruik

Signalen over woningmisbruik (dat kan zijn over woonfraude of over crimineel misbruik woningen) kunnen via verschillende routes bij de gemeente binnenkomen, zoals Meld Misdaad Anoniem, of via de gemeentewebsite, meldpunt Zoeklicht of via (anonieme) brieven van burgers aan het college of de raad. Als uit nader onderzoek blijkt dat een signaal klopt, onderneemt de gemeente actie. Bijvoorbeeld door samen met de politie of het RIEC een controle uit te voeren, zodat meerdere partners naar de casus kunnen kijken. Zo nodig worden er dan interventies opgelegd, zoals het sluiten van de woning of het pand of het uitdelen van boetes. De gemeente ontvangt wekelijks tientallen signalen over woningmisbruik.

Het convenant

In april 2022 zijn de afspraken voor de aanpak vastgelegd in een convenant en ondertekend door de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema en Boris van der Gijp.

Met dit convenant gaan de gemeente en Syntrus Achmea een jaar samenwerken. Aan het einde van dit jaar wordt de samenwerking geëvalueerd. Peric: “Het doel van deze samenwerking is tweeledig. Ten eerste willen we op een preventieve en repressieve manier onrechtmatige bewoning tegengaan (in de zin van woonfraude, inschrijvingsfraude en misbruik van woningen). Ten tweede willen we goed verhuurderschap betekenis geven: wij steunen de verhuurder om misbruik van woningen tegen te gaan. Het is nu nog een proef, maar de bedoeling is dat we in de toekomst met meer private partijen gaan samenwerken. We willen voorkomen dat woningen door criminelen worden misbruikt.”